در گذشته، موم زنبور مصارف متعددي داشت. با اينكه در بسياري از موارد موم زنبور را ميتوان با مومهاي ارزانتر مصنوعي جايگزين كرد، خواصي مانند فوائد دارويي، شكل‌پذيري و عطر آن Aمصرف مداوم آن را تضمين مي‌كند. بسياري از خواص را نمي‌توان با مومهاي مصنوعي بدست آورد. روند توليدات طبيعي در لوازم آرايش ممكن است مصرف آنرا افزايش دهد. فعلاً كميابي موم زنبور در كشورهاي صنعتي، حداقل بطور فصلي، را ميتوان بخوبي مشاهده كرد.
موم زنبور عسل حاصل از Apis mellifera شامل حداقل 284 تركيب مختلف مي‌باشد. همه آنها كاملاً تشخيص داده نشده‌اند، ولي بيش از 111 تركيب فرار هستند. حداقل 48 تركيب يافت گرديدند كه به خوشبو كردن موم كمك مي‌كنند. از نظر كيفي، تركيبات عمده عبارتند از : منوودي استرهاي اشباع شده و اشباع نشده، هيدروكربنهاي اشباع شده و اشباع نشده و اسيدهاي فرار و هيدروكسي پلي استرها.نسبت مقادير استر به اسيدها، بطور قابل ملاحظه‌اي در اثر گرما دادن بيش از حد تغيير مي‌يابد. در 100 درجه سانتيگراد به مدت 24 ساعت نسبت استر به اسيد فراتر از حدود تعيين گرديده براي موم زنبور خالص تغيير مي كند.
زنبورهای جوان بعد از تغذیه نوزادهای جوان لاروها و شفیره‌ها با ژله سلطنتی، در ساخت كندو شركت می‌كنند. عسل مصرف شده و بعد از 24 ساعت همراه با بسیاری از زنبورهای دیگر در وضعیت معلق آرام می‌گیرد، 8 غده موم ساز در زیر شكم زنبورهای جوان تكه‌های صفحه ای كوچك موم ترشح می‌كنند. این بشقابكها بوسیله زنبور عسل تراشیده، جویده و با اضافه نمودن بزاق و انواع آنزیم ها، نرم و خمیری می شوند. زمانیکه این بشقابکها جویده شدند، به شان می‌چسبند و چند بار مجدداً جویده می‌شوند، بالاخره قسمتی از این شاهكار معماری، حجرات شش گوش، ساختمان 20 گرمی كه می‌تواند 1000 گرم عسل را نگهدارد، را بوجود می‌آورند.
متأسفانه این عقیده به صورت کاملاً غلط بین تعدادی از عموم رواج دارد، برای توضیح بیشتر در این مورد باید به چند نکته توجه نمود:تصور اینکه زنبورهای بعضی از نژادها عسل خوشمزه تر یا خوش رنگ تر جمع آوری می نمایند، عقیده کاملاً اشتباهی است، چون زنبورها با هر نژادی، مجذوب شهد گل می باشند و شهد گل تعیین کننده رنگ و بو و طعم عسل می باشد.
نوع گلی که زنبور عسل از آن شهد جمع آوری می کند و منطقه جغرافیایی آن تنها تعیین کننده رنگ عسل و حتی طعم و مزه آن است، عسل طبیعی ممکن است از کاملاً بی رنگ و روشن تا کاملاً تیره و به رنگ های مختلف باشد. در بعضی موارد حرارت دیدن عسل و ماندگاری در انبار باعث تیره تر شدن آن می شود. معمولاً رنگ روشن در عسل دارای طعم ملایم و رنگ عسل های تیره دارای قوی و شدیدتر می باشند.رنگ عسل به صورت کلی تعیین کننده کیفیت آن محسوب نمی شود، ولی برخی ازکشورها و مصرف کنندگان گرایش بیشتری به رنگ مخصوص از عسل دارند که این امر در بازاریابی و فروش عسل اهمیت دارد. به عنوان مثال رنگ عسل گیاه گون زرد روشن است، آویشن تا حدی قرمز و یا عقیقی است و اقاقیا بی رنگ است.
عسل تنها یا عمده‌ترین منبع قند تخمیر شده در بسیاری از مناطق بوده است. در بعضی از كشورهای غیراسلامی آفریقا، تولید و مصرف سنتی الكل‌سازی عسل هنوز بسیار مرسوم است كه از عسل بدون آب یا خشك كه اغلب به آن گرده یا دیگر مواد اضافه می‌كنند تهیه می‌شود. به طور كلی ماده مغذی اصلی اضافه شده را خمیر ترش تشكیل می‌دهد كه امكان ایجاد طعم مربوطه را فراهم می‌سازد. گاهی انواع دیگری از قندها یا منابع قندی موجود در دسترس به تركیب اضافه می‌شوند اما همیشه پیش از آنكه عمر تخمیر نوشابه‌ها پایان یابد مصرف می‌گردند.
درمان با عسل طبیعی و استفاده داروئی عسل طبیعی احتمالاً شناخته شده‌ترین مورد استفاده عسل است كه بدون نیاز به گذراندن مراحل خاصی مستقیماً مصرف می‌شود. اگر مستقیماً استفاده نشود، در تركیب با دیگر مایعات همچون شیر داغ، چای و نوشیدنی‌های دیگر مصرف می‌شود. براساس كتابهای داروسازی كه در بسیاری از كشورها وجود دارد، عسل طبیعی می تواند بعنوان دارو برای مبتلایان به گلودرد چركی و زخمهای مختلف دهان داده شود.
عمدتاً عسل هایی كه فرآوری شده‌اند به یكی از سه شكل مایع، شكرك زده و یا با موم (تصفیه نشده) مصرف می‌شود. این اشكال در صنایع دارویی، غذایی و یا بعنوان مواد اولیه در غذاهای گوناگون مصرف می‌گردد. با این وجود، تنها در جوامع محدودی مثل جوامع صنعتی در اروپا، آمریكای شمالی و آمریكای لاتین، آفریقای شمالی، خاور نزدیك و در ژاپن به وفور به صورت غذا مصرف می‌شود. در اكثر نقاط آفریقا، عسل در تخمیر برای تهیه آشامیدنی به كار می‌رود و كمی مصرف دارویی دارد. در اكثر نقاط آسیا به عنوان دارو در نظر گرفته می‌شود و بیشتر یك محصول شیرین به حساب می‌آید.
